­

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia nakłada na rolników obowiązek - pod rygorem nałożenia sankcji - stosownej rejestracji w jednostce Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej. I tak zgodnie z brzmieniem art. 61 i 63 ust. 2 i 3 podmioty prowadzące sprzedaż bezpośrednią oraz podmioty prowadzące produkcję pierwotną obowiązane są złożyć wniosek o wpis do Rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Organem właściwym w sprawach rejestracji jest właściwy miejscowo Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny. We wniosku należy określić m.in. rodzaj i zakres działalności, która ma być prowadzona, w tym rodzaj żywności, która ma być przedmiotem produkcji lub obrotu. Wzory wniosków określone są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegających urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Zgodnie z art. 103 ust. 1 pkt 4 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, kto prowadzi działalność w zakresie produkcji lub obrotu żywnością bez złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów, podlega karze pieniężnej do 5000 zł, nie mniej niż 1000 zł.

Wysokość kary ustala właściwy państwowy wojewódzki inspektor sanitarny uwzględniając stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia, zakres naruszenia i dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku spożywczym i wielkość produkcji zakładu.

Produkcja pierwotna (podstawowa) oznacza uprawę roślin lub chów i hodowlę zwierząt w celu pozyskania tzw. produktów pierwotnych. Produkcja pierwotna obejmuje także łowiectwo, rybołówstwo i zbieranie runa leśnego. Do produktów pierwotnych zaliczamy produkty:

• pochodzenia roślinnego, czyli zboża, owoce, warzywa, zioła, grzyby hodowlane, o pochodzenia zwierzęcego, czyli jaja, surowe mleko, miód, produkty rybołówstwa, o zbierane w ich naturalnym środowisku (rosnące w warunkach naturalnych), zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, czyli grzyby, jagody, ślimaki itp.

Produkcja pierwotna obejmuje działalność na poziomie gospodarstw lub na podobnym poziomie obejmującą m.in. produkcję, hodowlę i uprawę produktów roślinnych, jak również ich transport wewnętrzny, magazynowanie i postępowanie z produktami w gospodarstwie i ich dalszy transport do zakładu przetwórczego. Wymagania dla produkcji pierwotnej określa załącznik I Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 852/2004 z dnia 29.04.2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych.

Sprzedaż bezpośrednia zaś to sprzedaż małych ilości surowców, czyli produktów produkcji pierwotnej do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednio zaopatrującego konsumenta końcowego. Dostawcami bezpośrednimi są zatem producenci małych ilości żywności nieprzetworzonej pochodzenia roślinnego, sprzedawanej konsumentowi finalnemu, tj. osobom indywidualnym, jak również lokalnym sklepom i zakładom gastronomicznym .
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych określa zakres działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich środków spożywczych, w tym wielkość i obszar dostaw bezpośrednich oraz szczegółowe wymagania higieniczne dla działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich żywności.

1. Pomieszczenia, wyposażenie, pojemniki, skrzynie, powinny być utrzymane w czystości.
2. Wyposażenie oraz opakowania mające kontakt z żywnością powinny być wykonane są z materiałów spełniających wymagania określone w przepisach o materiałach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
3. Warunki produkcji, transportu i składowania produktów roślinnych powinny być zgodnie z zasadami dobrej praktyki higienicznej.
4. Pomieszczenia powiązane z produkcją pierwotną muszą być odpowiednio zabezpieczone przed dostępem szkodników i zwierząt.
5. W miejscach zbioru, przechowywania i dystrybucji powinien być zapewniony dostęp do wody spełniającej kryteria wody pitnej.
6. Personel pracujący przy produkcji żywności powinien posiadać prawidłowy stan zdrowia i wiedzę ze szkolenia na temat ryzyka zdrowotnego.
7. Powinny być zapewnione urządzenia do mycia rąk, wyposażone w środki do mycia i higienicznego osuszania rąk.
8. Pracownicy powinni mieć dostęp do toalet.
9. Należy zapewnić prawidłowe składowanie, przetwarzanie i usuwanie odpadów stałych i płynnych oraz substancji niebezpiecznych.
10. Produkty produkcji pierwotnej powinny być prawidłowo oznakowane.
11. Powinny zostać wdrożone systemy kontroli wewnętrznej (GHP, GMP, GAP)
12. W ramach kontroli wewnętrznej i w zależności od potrzeb powinny być prowadzone badania produktów roślinnych odpowiednio w kierunku: pozostałości pestycydów, zanieczyszczeń azotanami, metalami szkodliwymi dla zdrowia, mikotoksynarni, zanieczyszczeń mikrobiologicznych oraz skażeń promieniotwórczych.